لهستان

درباره لهستان

لهستان کشوری زیبا و دیدنی به پایتختی ورشو است . مردم زیادی از کشور لهستان طی جنگ جهانی دوم به ایران مهاجرت کردند...این کشور دارای کوهستان های بلند و رود های زیبا و دیدنی است...لهستان کشوری امن همراه با نقاط توریستی مخصوص به خود است

اطلاعات ضروری

اختلاف ساعت با تهران

پایتخت لهستان در منطقه‌ی زمانی UTC/GMT +2 قرار دارد و دو و نیم ساعت از تهران عقب‌تر است.

زبان رسمی

لهستانی

واحد پول

زلوتی (Złoty (PLN))

هر زلوتی برابر با ۸۷۶۰ ریال است.

نوع برق شهری

برق شهری در لهستان ۲۳۰ ولت و ۵۰ هرتز است.

وضعیت آب‌ و‌ هوا

آب و هوای لهستان، معتدل است و زمستان‌های نسبتا سرد و تابستان‌های گرم دارد. از طرف غرب، جریان‌های هوای اقیانوسی، از طرف اسکاندیناوی و روسیه جریان هوای قطبی و از طرف جنوب جریان هوای گرم و نیمه گرمسیری، آب و هوای این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

در فصل زمستان جبهه‌ی هوای قطبی قاره‌ای غالب می‌شود و سرما و یخبندان را به دنبال دارد. دمای هوا به زیر صفر می‌رسد و بارش سنگین برف هم به وقوع می‌پیوندد. اواخر تابستان و در ماه‌های پاییزی، آب و هوای این کشور تحت تاثیر توده هوای گرم و نیمه‌گرمسیری قرار می‌گیرد که روزهای گرم را به دنبال دارد. میانگین بارش سالانه در لهستان بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلی‌متر است که ۵ تا ۲۰ درصد آن را برف تشکیل می‌دهد.

بیشترین میزان روزهای آفتابی در فصل تابستان در سواحل بالتیک و در زمستان در کوهستان Carpathian است. در نواحی کوهستانی در تمام طول سال، آب و هوا به میزان ارتفاع بستگی دارد. میانگین دمای هوا در ورشو در فصل تابستان بین ۲۰ تا ۲۵ درجه و در زمستان بین صفر تا منفی ۵ درجه‌ی سانتیگراد است.

بهترین زمان برای سفر

بهار بهترین فصل برای سفر به لهستان است. در این فصل می‌توانید در نواحی کوهستانی، پیاده‌گردی در طبیعت را تجربه کنید در حالی که گل‌ها و شکوفه‌ها، زمین را زینت داده‌اند. البته احتمال بارش باران هم وجود دارد. تابستان، فصل شلوغ گردشگری در لهستان است. روزهای آفتابی متعددی به خصوص در نواحی ساحلی دریای بالتیک وجود دارد جایی که گردشگاه‌های تفریحی آن از ژوئن تا آگوست بسیار شلوغ هستند و میانگین دمای هوا در حدود ۲۴ درجه‌ی سانتیگراد است.

اگر می‌خواهید تجربه‌ای کامل از سفر به لهستان داشته باشید و رویدادهای مختلف را تجربه کنید، بهتر است که در فصل پاییز به این کشور سفر کنید. در این فصل، رویدادهای فرهنگی متعددی برگزار می‌شوند و قیمت هتل‌ها کاهش پیدا می‌کنند.

در نواحی حومه‌ی شهرها و در مناطق روستایی می‌توانید اکتبر طلایی لهستان را تجربه کنید و سفری خاطره‌انگیز داشته باشید. در این زمان از سال، درختان و نواحی جنگلی در زیباترین حالت خود قرار دارند و البته هوا به اندازه‌ی کافی گرم هست و مجبور نیستید لباس گرم بپوشید.

در فصل زمستان، دمای هوا به سرعت کاهش می‌یابد. بادهای سرد سیبری بخش زیادی از این کشور را در بر می‌گیرند و در حدود یک تا سه ماه از سال، بخش‌های زیادی از این کشور پوشیده از برف است. در نواحی جنوبی این کشور، اسکی‌بازان و علاقه‌مندان به ورزش‌های زمستانی می‌توانند از این فرصت عالی برای لذت بردن از طبیعت استفاده کنند. در اواسط دسامبر، دامنه‌های Tatras و سایر کوهستان‌های مرزی، میزبان تعداد زیادی از گردشگران است.

هزینه‌های سفر

هزینه‌ی اقامت

با مبلغی در حدود شبی ۲۵ زلوتی (۲۲ هزار تومان) می‌توانید در خوابگاه‌های ۱۲ تخته‌ی هاستل‌ها اقامت کنید. هزینه‌ی تخت‌خواب در خوابگاه‌های ۴ تا ۶ تخته، شبی ۴۵ زلوتی (۴۰ هزار تومان) است. اتاق‌های خصوصی هاستل‌ها بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ زلوتی (۹۰ تا ۱۳۰ هزار تومان) هزینه دارند و این قیمت بسته به شهر مقصد، متغیر است. معمولا همه‌ی هاستل‌ها وای فای رایگان دارند اما تعداد کمی از آنها صبحانه‌ی رایگان هم می‌دهند. بیشتر هاستل‌ها آشپزخانه دارند بنابراین با اقامت در این هاستل‌ها می‌توانید خودتان آشپزی کنید.

اگر همراه‌تان چادر مسافرتی دارید، در سراسر این کشور اردوگاه‌های متعددی وجود دارد که می‌توانید در آنها چادر بزنید. برای استفاده از این اردوگاه‌ها و امکانات آنها شبی ۲۵ تا ۶۰ زلوتی (۲۲ تا ۵۲ هزار تومان) باید بپردازید.

هزینه‌ی اقامت در هتل‌های ارزان شبی ۱۱۰ تا ۲۵۰ زلوتی (۱۰۰ تا ۲۲۰ هزار تومان) است. استفاده از خدمات سایت Airbnb و کرایه اتاق هم در شهرهای بزرگتر رواج دارد البته تعداد اماکن اقامتی آن محدود است. برای اقامتگاه‌های اشتراکی به طور میانگین باید شبی ۹۵ زلوتی (۸۵ هزار تومان) بپردازید. کرایه‌ی یک آپارتمان کامل در حدود شبی ۱۵۰ زلوتی (۱۳۰ هزار تومان) هزینه دارد.

هزینه‌ی غذا

در مجموع، همه‌ چیز در لهستان قیمت‌های معقول و مقرون‌به‌صرفه‌ای دارد. با وجود این اگر می‌خواهید بیرون غذا بخورید و در عین حال زیاد هزینه نکنید، غذا خوردن در کافه‌ها و رستوران‌های محلی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. یک وعده غذای ارزان را در این رستوران‌ها و کافه‌تریاها می‌توانید با ۲۵ زلوتی (۲۲ هزار تومان) بخرید. در واقع این رستوران‌ها بهترین مکان برای خوردن یک وعده غذای خوب در لهستان هستند. اگر دنبال فست فود، پیتزا، انواع ساندویچ و برگر هستید، به ازای هر وعده باید ۲۰ زلوتی (۱۸ هزار تومان) بپردازید.

یک وعده غذای میان‌رده در یک رستوران با سرویس میز، همراه با نوشیدنی ۶۰ زلوتی (۵۲ هزار تومان) هزینه دارد. اگر بخواهید خودتان آشپزی کنید، برای خرید مواد غذایی مورد نیاز برای یک هفته باید بین ۸۰ تا ۱۰۰ زلوتی (۷۰ تا ۸۷ هزار تومان) بپردازید. این هزینه شامل مواد غذایی ضروری مثل برنج، پاستا، سبزیجات، نان، مرغ و... است.

هزینه حمل و نقل عمومی

لهستان سیستم ریلی مقرون‌به‌صرفه‌ای دارد. هزینه‌ی سفر سه ساعته از کراکوف به ورشو ۴۵ زلوتی (۴۰ هزار تومان) است. سفر ۵ ساعته از ورشو به گدانسک، ۶۵ زلوتی (۵۷ هزار تومان) هزینه دارد. بلیط‌های تک‌سفره‌ی اتوبوس‌های محلی در نواحی مرکزی به طور میانگین ۴ زلوتی هزینه دارند.

در شهرهای بزرگ بلیط‌های یک روزه را می توانید با پرداخت ۲۰ زلوتی (۱۸ هزار تومان) بخرید. کرایه تاکسی‌ها از ۶ تا ۸ زلوتی (۵ تا ۷ هزار تومان) شروع می‌شود و بسیار مقرون به‌صرفه است. ولی اگر بخواهید در طول شب سفر کنید یا به نواحی حومه‌ی شهر سفر کنید باید دوبرابر بپردازید.

هزینه فعالیت‌های تفریحی

هزینه‌ی بازدید از جاذبه‌های گردشگری، متفاوت است اما برای بیشتر جاذبه‌ها و موزه‌ها باید بین ۱۰ تا ۴۰ زلوتی (۸ تا ۳۵ هزار تومان) بپردازید. بازدید از اردوگاه آشویتس رایگان است اما اگر بخواهید گروهی از آن بازدید کنید، باید یک راهنما استخدام کنید تا شما را راهنمایی کند. برای بازدیدکنندگان انفرادی هزینه‌ی راهنما در حدود ۳۰ تا ۴۰ زلوتی (۲۵ تا ۳۵ هزار تومان) است. لهستان بیش از ۲۰ پارک ملی دارد که ورودی آنها برای هر نفر، کمتر از ۱۰ زلوتی (۸ هزار تومان) است.

میانگین هزینه‌ی روزانه‌ی پیشنهادی: ۱۲۰ تا ۱۸۰ زلوتی (۱۰۰ تا ۱۶۰ هزار تومان)

البته این مقدار در شرایطی است که در هاستل اقامت کنید، کمتر بیرون غذا بخورید و بیشتر وعده‌های غذایی را خودتان بپزید و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. با به کار بستن نکات زیر می‌توانید هزینه‌های سفرتان را باز هم کاهش دهید اما اگر بخواهید سفری لوکس یا میان‌رده را تجربه کنید باید بیشتر از این هزینه کنید.

توصیه‌هایی برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها

در کافه‌تریا غذا بخورید

در کافه‌تریاهای مخصوصی که در لهستان وجود دارند و به آنها Bar Mleczny می‌گویند، غذا بخورید. در این کافه‌ها می‌توانید سوپ خانگی، غذاهای گوشتی، نوشیدنی‌های محلی و وعده‌های غذایی مختلف را با کمتر از ۳۰ زلوتی (کمتر از ۲۶ هزار تومان) سفارش دهید. غذا خوردن در چنین مکان‌هایی علاوه بر اینکه هزینه‌های سفر شما را کاهش می‌دهد، تجربه‌ای متفاوت و جذاب در سفر به این کشور را برای شما رقم می‌زند.

کارت گردشگری بگیرید

در برخی از شهرهای بزرگ مثل کراکوف می‌توانید کارت گردشگری بگیرید. با این کارت‌ها می‌توانید به طور نامحدود از وسایل حمل و نقل عمومی به رایگان استفاده کنید و از جاذبه‌های مختلف رایگان یا با تخفیف‌های زیادی بازدید کنید. این کارت‌ها معمولا یک روزه یا سه روزه هستند. اگر می‌خواهید جاذبه‌های زیادی را ببینید و چند روزی را با وسایل حمل و نقل عمومی جابه‌جا شوید، حتما به یکی از دفاتر توریستی مراجعه کنید و یکی از این کارت‌ها بگیرید تا هزینه‌های سفرتان به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند.

از تورهای پیاده‌روی رایگان استفاده کنید

در شهرهای بزرگ لهستان مثل کراکوف و ورشو می‌توانید در تورهای پیاده‌روی رایگان شرکت کنید که توسط آژانس‌های گردشگری مختلف برگزار می‌شوند. این تورها بهترین فرصت برای گشت و گذار در شهر، بازدید از جاذبه‌های گردشگری، آشنایی با تاریخ و فرهنگ شهرهای بزرگ لهستان هستند. فقط انعام دادن را فراموش نکنید.

از اپلیکیشن‌های کرایه‌ی اشتراکی ماشین استفاده کنید

با استفاده از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌هایی مثل BlaBlaCar می‌توانید با هزینه‌ی کم به گوشه و کنار این کشور سفر کنید. کافی است این اپلیکیشن را دانلود کنید و کسی را پیدا کنید که دنبال مسافر می‌گردد. همه‌ی راننده‌های عضو این سرویس، تایید شده هستند و استفاده از این سرویس امن و راحت و مقرون‌به‌صرفه است.

جاذبه‌های گردشگری

لهستان، تاریخ پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. همین مسئله باعث شده که جاذبه‌های تاریخی متعددی در این کشور وجود داشته باشد؛ از جمله بناهای تاریخی، موزه‌ها و آثار معماری از دوره‌های مختلف. علاوه بر این در لهستان تعداد زیادی پارک ملی وجود دارد که فرصتی عالی برای رهایی از زندگی شلوغ شهری و قدم زدن در آرامش طبیعت است. در ادامه با تعدادی از مهم‌ترین جاذبه‌ها و مقاصد گردشگری در این کشور آشنا می‌شویم.

اردوگاه کار اجباری آشویتس (Auschwitz Concentration Camps)

این اردوگاه کار اجباری خارج از شهر کراکوف قرار دارد و توسط نازی‌ها در دوران جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این مرکز به یک موزه تبدیل شده است و اکنون عموم مردم می‌توانند از آن بازدید کنند. این مجموعه، هزینه‌ی ورودی ندارد اما اگر می‌خواهید با تاریخ جنگ جهانی دوم و اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها بهتر آشنا شوید و اطلاعات کاملی دریافت کنید باید برای بازدید از این موزه از تورهای همراه با راهنما استفاده کنید. راهنمای انگلیسی زبان هم در این مجموعه وجود دارد. اردوگاه شامل سه اردوگاه اصلی است. اتاق‌های گاز و کوره‌های آدم سوزی برای اولین بار در این اردوگاه به طور وسیع راه‌اندازی شدند. این مجموعه اردوگاه‌ها، نزدیک به مرز آلمان - لهستان (پیش از جنگ) در سیلسیا قرار دارند. شعار معروف آلمانی «کار شما را آزاد خواهد کرد» (ARBEIT MACHT FREI)  به صورت یادگاری از آن دوران هنوز بر سر در معروف اردوگاه آشویتس به جای مانده است.

معدن نمک ویلیچکا 

این معدن برای اولین بار در قرون وسطی مورد استفاده قرار گرفته و یکی از مهم‌ترین صنایع کراکوف بوده است. این معدن تا سال ۲۰۰۷، نمک سفره تولید می‌کرد. امروزه دیگر از این معدن استفاده نمی‌شود و امروزه در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در این مجموعه‌ی دیدنی، گردشگران از غارها، اتاق‌ها، تندیس‌ها، شاپل‌ها، شمعدان‌ها و کلیساهایی دیدن می‌کنند که همگی از سنگ نمک و توسط معدنچیان تراشیده شده‌اند. هر سال، ۱/۲ میلیون نفر از این مجموعه بازدید می‌کنند. یک پلکان چوبی با ۳۷۸ پله دسترسی به عمق ۶۴ متری معدن را فراهم می‌کند. تابلوی شام آخر داوینچی روی یکی از دیوارهای معدن تراشیده شده است.

وروتسلاوا (Wroclaw)

این شهر، پایتخت سابق سیلسیا، یکی از کمتر شناخته‌شده ترین مقصدهای گردشگری در لهستان است در حالی که در زمینه‌ی معماری می‌تواند با بسیاری از شهرهای بزرگ رقابت کند. این شهر زیبا، مقصدی ارزان و خلوت است و در کرانه‌ی رود اودر (Oder) قرار دارد. تاریخ این شهر به هزاران سال قبل برمی‌گردد و این شهر در طول تاریخ متعلق به کشورهای مختلفی از جمله پروسیا و آلمان بوده است. در این شهر دانشگاهی، تنوع فرهنگی را می‌توانید به وضوح مشاهده کنید. رویدادهای هنری و نمایشی متعددی در این شهر برگزار می‌شود. کلیسای جامع، باغ وحش، آب‌نمای مالتی‌مدیا، دانشگاه قدیمی شهر، سالن اپرا و کاخ وروتسواف از جاذبه‌های گردشگری مهمی هستند که در سفر به این شهر می‌توانید از آنها بازدید کنید.

پارک ملی Białowieża

این پارک ملی در مرز لهستان و بلاروس قرار دارد و میراث جهانی یونسکو است. آخرین بازمانده‌های جنگل‌های باستانی که بیشتر مساحت اروپا را می‌پوشاندند در این پارک قرار دارند. این پارک تنها جایی است که در آن گاومیش اروپایی در محیط طبیعی خود زندگی می‌کند. مساحت این پارک، ۱۵۲/۲ کیلومترمربع است. این پارک گاهی آخرین منطقه‌ی طبیعی بکر اروپا نامیده می‌شود. بخش‌هایی از این پارک، مناطق حفاظت‌شده هستند و فقط دانشمندان اجازه‌ی ورود رایگان به این مناطق را دارند. بازدید سایر گردشگران محدود است و فقط در گروه‌های ۲۰ نفره اجازه‌ی ورود به این بخش‌ها داده می‌شود و حضور یک راهنمای رسمی در میان گردشگران، اجباری است.

کلیساهای صلح

این کلیساها بزرگترین کلیساها با اسکلت چوبی در اروپا هستند که در شهرهای Jawor و Swidnica قرار دارند. این کلیساها در اواسط قرن هفدهم میلادی ساخته شده‌اند و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند. کلیسای واقع در Jawor، ۴۳/۵ متر طول، ۱۴ متر عرض و ۱۵/۷ متر ارتفاع دارد. معماری به نام Albrecht von Saebisch آن را ساخته است. ساخت این کلیسا در طول یک سال انجام شده و در سال ۱۶۵۵ به پایان رسیده است.

گدانسک (Gdansk)

گدانسک یک شهر تاریخی زیباست که در گذشته با نام دانتسیگ (Danzig) شناخته می‌شد. البته بیشتر بخش‌های این شهر بعد از جنگ بازسازی شده است اما هنوز هم رد پای تاریخ را می‌توانید در گوشه و کنار آن نظاره کنید. این شهر در شمال لهستان و در مجاورت دیای بالتیک قرار دارد. موزه‌ی ملی، دروازه‌ی طلایی، دروازه‌ی سبز، فواره‌ی نپتون، تئاتر شکسپیر و کلیساهای تاریخی متعدد از دیدنی‌های این شهر زیبا هستند.

منطقه‌ی Kalwaria Zebrzydowska

این مجموعه که میراث جهانی یونسکو است، میزبان یکی از مهم‌ترین بناهای مذهبی لهستان یعنی صومعه‌ای است که قدمت آن به قرن هفدهم میلادی برمی‌گردد. این صومعه به خوبی حفظ و نگهداری شده و نمونه‌ی فوق‌العاده‌ای از سبک معماری منریسم است. تورهای بازدید از این مجموعه رایگان هستند و باید آنها را از قبل رزرو کنید.

 

غذا ها

رژیم غذایی لهستان در طول تاریخ به مرور زمان تغییر کرده و سبک آشپزی امروزی آن با تاثیر از کشورهای اطراف و رویدادهای تاریخی، شکل گرفته است. بسیاری از کشورهای اروپای مرکزی بر آشپزی لهستان تاثیرگذار بوده‌اند. غذاهای این کشور از نظر مواد گوشتی، سبزیجات و ادویه، غنی هستند. در لهستان استفاده از نوعی نودل خاص به نام kluski و غلاتی تحت عنوان kasha رواج دارد. در آشپری این کشور از خامه و تخم‌ مرغ زیاد استفاده می‌شود. غذاهای سنتی این کشور مراحل آماده‌سازی طولانی‌ای دارند و بسیاری از اهالی این کشور برای تهیه‌ی غذای سنتی به خصوص برای مناسبت‌های خاص مثل کریسمس زمان زیادی را در نظر می‌گیرند.

غذاهای سنتی لهستانی، پرکالری هستند اما اگر یک بار آنها را امتحان کنید، عاشق طعم و عطر بی‌نظیر آنها می‌شوید. در این کشور از انواع گوشت به وفور در طبخ غذا استفاده می‌شود و البته لهستان به نان‌های عالی و سوسیس‌های لذیذش شهرت دارد. در ادامه با لذیذترین غذاهای سنتی لهستان آشنا می‌شویم.

Pierogi، دامپلینگ لهستانی

دامپلینگ‌ها قطعات خمیر کوچکی هستند که با مواد مختلف پر می‌شوند و در کشورهای مختلف به شیوه‌ها و با مواد مختلف تهیه می‌شوند. در لهستان عموما از گوشت، قارچ، کلم ترش، میوه‌ها فصل مثل بلوبری، توت فرنگی و گیلاس، گندم سیاه، سیب زمینی پخته، پنیر و پیاز سرخ شده برای پر کردن دامپلینگ‌ها استفاده می‌کنند. این غذا همیشه برای کریسمس سرو می‌شود.

Rosół، سوپ مرغ

یکی از رایج‌ترین انواع سوپ که در لهستان تهیه می‌کنند همین سوپ است. این سوپ را در روزهای سرد زمستانی می‌پزند. پخت آن بسیار ساده و سریع است. معمولا آن را با نودل خانگی تهیه می‌کنند. مواد مورد نیاز برای تهیه‌ی این سوپ عبارت است از آب، گوشت مرغ، پیاز، تره فرنگی، کرفس، جعفری و کلم. برای طعم‌دار کردن غذا از نمک و فلفل استفاده می‌کنند.

Gołąbki، رول کلم

این غذای سنتی لهستانی با گوشت خرد شده، برنج، پیاز و قارچ تهیه می‌شود. این مواد را در برگ کلم می‌پیچند. این رول‌های کلم را قبل از سرو یا در روغن سرخ می‌کنند یا در آب می‌پزند.

Polskie naleśniki، پنکیک لهستانی

پنکیک لهستانی بسیار نازک است و با مواد مختلفی مثل انواع پنیر، شکر، مربا، میوه‌جات یا با گوشت و سبزیجات سرو می‌شود.

Łazanki z kapustą i grzybami

این غذای لذیذ و ساده با کلم، گوشت، نودل و پاستای خانگی، سبزیجات، هویج و پیاز سرخ‌کرده تهیه می‌شود.

Śledź w oleju z cebulą، شاه‌ماهی سرخ شده با پیاز

شاه‌ ماهی، نوعی ماهی روغنی است که در آب‌های کم‌ژرفا و معتدل اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس اطلس شمالی و دریای بالتیک زندگی می‌کند. برای طبخ این ماهی، روش‌های مختلفی وجود دارد. در لهستان آن را با خامه‌ی ترش و ترشی پیاز سرو می‌کنند یا به شکل سرخ کرده با سیر و پیاز.

Bigos

این غذا یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین غذاهای لهستان است. مواد اولیه‌ی تهیه‌ی این خوراک، عبارت است از کلم، کلم ترش، انواع مختلف گوشت و سوسیس، قارچ، آلو، پیاز و ادویه‌جات.

Kotlet schabowy، کتلت لهستانی

این کتلت یکی از غذاهای قدیمی و لذیذ لهستان است که معمولا با گوشت خوک تهیه می‌شود و آن را با پوره‌ی سیب زمینی و سالاد کلم سرو می‌کنند. همین غذا را با دستور یکسان با گوشت مرغ هم تهیه می‌کنند که این غذا برای مسلمانانی که گوشت خوک نمی‌خورند، مناسب است.

Gulasz، گولاش

این غذا اصالتا متعلق به مجارستان است اما در لهستان هم با کمی تغییر در دستور اولیه، رواج دارد. این غذا، خوراکی است که با گوشت تهیه و با سیب زمینی و سبزیجات سرو می‌شود. این خوراک را با پیاز و فلفل، طعم‌دار می‌کنند.

کوکی کرواسان لهستانی (Polish croissant cookies)

این دسر لذیذ یکی از محبوب‌ترین دسرهای لهستانی است. برای تهیه‌ی آن خمیر پایه‌ی شیرینی را با مربا پر می‌کنند.

لیست شهرهای دیدنی